نگاهی به جنگنده های نسل اول تا پنجم
تاریخ انتشار : دوشنبه ۲۰ بهمن ۱۳۹۳ ساعت ۰۹:۱۰
در حالی که رادارهای پادرادارگریز کم کم وارد عرصه عملیات های نظامی می شوند، باید دانست که نسل رادارگریزها به پایان راه خود نرسیده است و همچنان در معادلات بین المللیِ قدرت، نقشی تعیین کننده دارد.
در این مقاله، ابتدا به معرفی نسل های اول تا ۴.۵ جنگنده ها پرداخته می شود و پس از بررسی طرح های موجود در نسل پنجم، سرنوشت این نسل با توجه به فناوری های نوظهور مورد توجه قرار می گیرد.
** نسل اول جنگنده ها
نخستین جنگنده هایی را که با کمک فناوری موتور جت ساخته شد در اصطلاح، جنگنده های نسل اول می نامیم. ساخت جنگنده های نسل اول از اواخر جنگ جهانی دوم آغاز شد و تا اوایل دهه ۵۰ خورشیدی ادامه یافت. نمونه های آغازین از این هواپیماها حتی رادار هم نداشت. اما نمونه های پیشرفته تر، مجهز به یک رادار بسیار ابتدایی، مسلسل خودکار، راکت ها و بمب های معمولی بود.
ˈسرعتˈ، مزیت بزرگ نسل اول جنگنده های جت نسبت به جنگنده های ملخ دار بود. در حالی که بیشینه سرعت جنگنده های ملخ دار در جنگ جهانی دوم به ۵۰۰ یا ۶۰۰ کیلومتر در ساعت می رسید، بیشینه سرعت نسل اول جنگنده های جت چیزی بین ۸۵۰ تا ۱.۰۰۰ کیلومتر بود.
ME-۲۶۲، He-۱۶۲ ساخت آلمان نازی و ˈگلاستر میتیورˈ ساخت بریتانیا، تنها جنگنده های جت نسل اول بودند که در واپسین سال های جنگ دوم جهانی وارد خدمت شدند. پس از پایان جنگ، انگلیس، آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی چندین نمونه و فرانسه یک نمونه از این جنگنده ها را تولید کرد.
از این نسل، بمب افکن های F-۸۴ در سال ۱۹۵۷ و جنگنده های ۶F-۸ در سال ۱۹۶۰ وارد خدمت در نیروی هوایی ایران شد؛ هر دوی این جنگنده ها به نیروی هوایی آمریکا در جنگ کره (۵۳ - ۱۹۵۰) کمک فراوان کرده بودند. بنابراین، چنانکه در بخش بعد خواهیم دید، در واقع، ایران جنگنده های نسل اول را زمانی خرید که وارد عصر جنگنده های نسل دوم شده بودیم. همچنین ایران در سال ۱۹۵۶ تعدادی T-۳۳ از آمریکا خریده بود، اما تی-۳۳ یک هواپیمای جت آموزشی بود که به بحث ما مربوط نمی شود.
** نسل دوم جنگنده ها
پیشرفت چشمگیر فناوری، مهمترین شاخص جنگنده های نسل دوم بود که از اواسط دهه ۵۰ تا اوایل دهه ۶۰ بر آسمان ها حکم راند. با اختراع آلیاژهای آلومینیومی جدید، امکان طراحی بهتر بال و بدنه از نظر هوانوردی فراهم شد که این عامل، به هواپیماها قدرت مانور فراوان داد. توان موتورهای جت افزایش یافت و استفاده از نیروی ˈپس سوزˈ (تخلیه بنزین در دریچه موتور جت برای شتابگیری) امکان دستیابی به سرعت های فراصوت را برای جنگنده های نسل دوم به وجود آورد.
پیشرفت موتور جت در کنار طراحی های بدنه، این امکان را به آمریکا، شوروی، فرانسه، انگلیس و کانادا داد تا جنگنده هایی با سرعت بالای ۲.۰۰۰ کیلومتر در ساعت بسازند.
در این نسل، جنگنده ها به رادارهایی مجهز شدند که تشخیص دشمن از فاصله ای دورتر از دیدِ انسان را امکان پذیر می کرد. همچنین موشک های هدایت پذیرِ هوا به هوا، کم کم به یکی از سلاح های استاندارد جنگنده ها تبدیل شد. افزون بر این، بمب هایی که با پرتوی فروسرخ یا ابزارهای دیگر هدایت می شدند، جای بمب های گرانشیِ نسل اول را که با نیروی گرانشِ زمین به هدف می خوردند ، گرفت.
آمریکا، شوروی، انگلیس و فرانسه بیشترین گونه های این نسل را ساختند؛ هر چند هندوستان، سوئد، ایتالیا و رژیم صهیونیستی هم هرکدام یک جنگنده نسل دو طراحی کردند.
جنگنده های F-۱۰۰ تا F-۱۰۶، میراژ ۳، میگ ۱۹ و میگ ۲۱، سوخوی ۹ و سوخوی ۱۱، و... از جنگنده های معروف نسل دوم هستند.
** نسل سوم جنگنده ها
نسل سوم جنگنده ها از اواسط دهه ۶۰ تا اواسط دهه ۷۰ تولید می شد. اگر نسل دوم را حاصلِ پیشرفت مکانیکی هواپیماها بدانیم، باید نسل سوم را پیامدِ پیشرفت در فناوری های الکترونیکی قلمداد کنیم. نخستین سامانه های الکترونیک هوابرد ویژه آفندهای زمینی از جمله ˈسامانه اجتناب از ارتفاعاتˈ که امکان پرواز خودکار جنگنده در ارتفاع پایین را فراهم می کند، در نسل سوم به کار گرفته شد. موشک های هوا به زمین مجهز به سامانه های الکترواوپتیکال و بمب های لیزری (بمب هایی که با پرتوی لیزر هدایت می شوند) نیز برای نخستین بار در این نسل از جنگنده ها استفاده شد. دیگر سامانه های الکترونیکی، نظیر پدافند الکترونیکی (ECM) نیز در همین دوره به بخشی از استاندارد جنگنده ها تبدیل شد.
نبرد سرعت نیز همچنان ادامه یافت و ساخت SR-۷۱ در آمریکا با بیشینه سرعت ۳.۷۱۰ کیلومتر در ساعت، اوج این نبرد بود. البته نباید فراموش کرد که چنین سرعت هایی به بهای حذف بسیاری از قابلیت های جنگی هواپیما به دست می آمد؛ بعلاوه، رسیدن به بیشینه سرعت با نیروی پس سوز و هدر دادن سوختِ فراوان ممکن می شد.
جنگنده فانتوم (F-۴) احتمالا توانمندترین و یکی از محبوب ترین جنگنده های نسل سوم است. F-۵، Mig-۲۱، ۳Mig-۲، Mig-۲۵ و میراژ اف – ۱ از دیگر جنگنده های معروف این نسل به شمار می روند. در همین دوران، رژیم صهیونیستی جنگنده کفیر را تولید کرد و ژاپن و چین و سوئد هم جنگنده هایی ساختند که به نسل سوم تعلق دارد.
تفاوت عمده فانتوم (F-۴) و F-۵ در این است که اولی هواپیمایی سنگین و با توان حمل سلاح های فراوان است و از آن به عنوان بمب افکن استفاده می شود؛ در حالیکه F-۵ هواپیمایی سبک و چالاک است که البته توانایی حمل سلاح های محدودتری دارد. یک نمونه از فانتوم ها هم مجهز به ابزارهای پیشرفته تصویربرداری است و در عملیات های شناسایی به کار گرفته می شود.
همزمان با ظهور نسل سوم جنگنده ها که مصادف با خروج ارتش بریتانیا از خلیج فارس بود، سیاست تقویت نیروهای مسلح در دستور کار ایران قرار گرفت. ایران از سال ۱۹۶۸ تا اواسط دهه ۷۰، بیش از ۲۰۰ فروند از انواع فانتوم را از آمریکا خرید. عملیات های آفندیِ بزرگِ نیروی هوایی در دوران دفاع مقدس، از جمله عملیات حمله به اچ – ۳، مبتنی بر کارکرد فانتوم ها بود. نیروی هوایی آمریکا نیز در جنگ اول خلیج فارس (۱۹۹۱) از این جنگنده علیه عراق استفاده کرد. F-۴ها در سال ۱۹۹۶ از نیروی هوایی ایالات متحده بازنشسته شدند.
همچنین ایران به عنوان نخستین مشتری خارجی F-۵ از سال ۱۹۶۵ تا یک دهه بعد، بیش از ۳۰۰ فروند از مدل های مختلف این جنگنده را همراه با لوازم یدکی فراوان خریداری کرد. از لوازم یدکی F-۵ بعدها در ساخت جنگنده های ایرانی استفاده شد.
** نسل چهارم جنگنده ها (اواسط دهه ۷۰ تا ۲۰۰۵)
نسل چهارم جنگنده ها با این اندیشه پا به عرصه وجود گذاشت که ˈمانورپذیریˈ و ˈتجهیزات الکترونیکیˈ در نبرد هوایی مهمتر از ˈسرعتˈ است. سامانه های موسوم به ˈهدایت پرواز برقیˈ (fly-by-wire) که شامل کنترل پرواز با کمک رایانه های پیشرفته است، شاخص عمده این نسل از جنگنده ها به شمار می رود.
جنگنده رهگیر F-۱۴ را باید پیشرفته ترین جنگنده نسل چهارم دانست. این جنگنده را نیروی دریایی آمریکا برای جایگزینی فانتوم روی عرشه ناوهای هواپیمابرش سفارش داد. مزیت های اف-۱۴ به اف-۴، از جمله در طراحی آیرودینامیک تر، داشتن دو سکان عمودی در انتهای هواپیما (به جای یک سکان) و امکان حرکت بالها به عقب بود که هر سه، به مانورپذیری بیشتر اف – ۱۴ کمک می کرد. افزون بر اینها، سیستم های رایانه ای، راداری و الکترونیکی F-۱۴، جهش چشمگیری نسبت به F-۴ دارد.
F-۱۴ها افزون بر موشک های کوتاه برد AIM ۹ Sidewinder و موشک های میانبرد AIM ۷ Sparrow، مجهز به موشک های پیشرفته فینیکس هستند. فینیکس ها پس از شلیک، هدف را با سرعت ۵ ماخ تحت هر شرایطی تا زمان اصابت تعقیب می کنند. این موشک ها رکورد تعقیب تا حدود ۲۰۰ کیلومتر را هم دارند و به همین جهت، خلبانان لقب ˈfire- and-forgetˈ (شلیک کن و فراموشش کن) به آن داده اند.
ارزش فینیکس ها به ویژه در این بود که خلبان در رزم هوایی می توانست پیش از آنکه در بُردِ موشک های هواپیمای دشمن قرار گیرد، به سوی دشمن شلیک کند.
قابلیت های F-۱۴ به اندازه ای بود که آمریکا فروش آن به کشورهای خارجی (به استثنای ایران) را ممنوع کرد. ایران در سال ۱۹۷۵ بیش از ۷۰ فروند از این هواپیماها را خرید.
بخش عمده ای از بار پدافند هوایی ایران در جنگ تحمیلی بر دوش F-۱۴ها بود. البته به دلیل تحریم، گران بودن و محدودیت تعداد موشک های فینیکس، خلبانان ایرانی در شلیک این موشک ها ملاحظات فراوانی داشتند.
F-۱۶ نمونه ای دیگر از جنگنده های پیشرفته نسل چهارم است. این جنگنده اگرچه توان پدافندی F-۱۴ را ندارد، اما از این مزیت برخوردار است که می تواند مانند F-۴ (اما پیشرفته تر) به صورت بمب افکن چند منظوره عمل کند و در نبردهای آفندی هم مشارکت داشته باشد. ایران در نیمه دوم دهه هفتاد، ۱۶۰ فروند F-۱۶ سفارش داد و در اکتبر ۱۹۷۶، شمار سفارش خود را به ۳۰۰ فروند رساند تا بتواند این جنگنده ها را به تدریج جایگزین فانتوم ها کند. البته دولت موقت مهندس بازرگان این قرارداد را لغو کرد و قطعات یدکی هواپیما نیز پس داده شد.
ایران پس از جنگ تحمیلی، تعدادی هواپیمای رهگیر Mig-۲۹ از روسیه خرید که در رده جنگنده های نسل چهارم قرار می گیرد.
سوخوی ۲۷ (شوروی)، میگ – ۳۱ (شوروی)، میراژ – ۲۰۰۰ (فرانسه)، و... از دیگر جنگنده های معروف نسل چهارم هستند.
** نسل ۴.۵ !
پیشرفت سخت افزاری رایانه ها در دهه های ۸۰ و ۹۰ میلادی به پیشرفت نسل چهارم جنگنده ها کمک بسزایی کرد. افزودن سامانه پویش الکترونیکی کنشگر یا کنش پذیر (AESA / PESA)، دیجیتالی شدن سامانه های آنالوگ هوابرد در کابین خلبان و افزودن سامانه جستجو و ردگیری فروسرخ (IRST) از جمله تحولاتی است که در ساخت جنگنده های نسل چهارم در دهه ۹۰ میلادی رخ داد.
برخی این نوآوری ها را زیرِ عنوانِ نسل ۴.۵ (چهار و نیم) معرفی کرده اند. جنگنده های مدرن F-۱۸ و نیز جنگنده به روزشده F-۱۴D در این دسته می گنجند. جنگنده های Eurofighter Typhoon (ساخت انگلیس، آلمان، ایتالیا و اسپانیا)، داسو رافال (ساخت فرانسه)، Mig-۳۵ (روسیه)، SU-۳۵ (روسیه)، میتسوبیشی اف – ۲ (ژاپن) و... نیز با این حساب، از نسل ۴.۵ هستند.
در این سالها همچنان F-۱۴ پیشرفته ترین جنگنده پدافندی - رهگیریِ آمریکا است. این کشور در سال ۱۹۸۷، جنگنده F-۱۴ را با موتورهای تقویت شده و زیر عنوان F-۱۴B معرفی کرد و در سال ۱۹۹۱ نیز مدل F-۱۴D را با سامانه IRST، سامانه پدافندی اختلال امواج، سامانه توزیع اطلاعات تاکتیکی و چند به روزرسانی در سامانه های راداری و موشکی به نیروی هوایی خود تحویل داد.
اما این جنگنده برتر آمریکا، با همه توانمندی هایش دیگر به روزرسانی نشد و در سال ۲۰۰۶ میلادی بازنشسته شد. برخی هزینه های نگهداری اف – ۱۴ را به عنوان یکی از عوامل بازنشستگی آن عنوان می کنند. اما احتمالا دلیل اصلی کنار گذاشتن F-۱۴، چیزی نبود جز ظهور نسل تازه ای از جنگنده ها: نسل پنجم.
** نسل پنجم جنگنده ها (۲۰۰۵ تا کنون)
افزایش سرعت و دقت موشک ها و پیشرفت سامانه های پدافندی در دهه های ۷۰ و ۸۰ میلادی، بدین معنا بود که کشورهای صاحب فناوری، می توانستند هر نوع جنگنده ای را در آسمانِ خود پس از شناسایی، با فشردن یک دکمه منهدم کنند. بنابراین ارتش ها به فکر ساخت جنگنده هایی افتادند که بتوانند از دید رادارهای دشمن بگریزند.
جنگنده ای را نسل پنجم می نامیم که ضمن داشتنِ همه ویژگی های نسل ۴.۵، قابلیت رادارگریزی هم داشته باشد. نسل پنجم جنگنده ها با پرواز عملیاتی F-۲۲ در سال ۲۰۰۵ پا به عرصه وجود گذاشت.
برای آشنایی با فناوریِ رادارگریزی، ابتدا باید بدانیم که رادارها چگونه کار می کنند. رادارها امواج رادیویی با بسامد بسیار زیاد را به آسمان می فرستند. اگر امواج در مسیر حرکت خود به بدنه هواپیما برخورد کنند، بسرعت به دستگار رادار بازتابیده می شوند و دستگاه می تواند وجود هواپیما و فاصله اش از ایستگاه را تشخیص دهد.
برای رادارگریز شدنِ هواپیما، طراحان از دو فناوری همزمان استفاده می کنند. نخست آنکه بدنه هواپیما را سراسر با زاویه های تیز و بدون منحنی می سازند تا وقتی دستگاهِ رادار امواج را به صورت متمایل به آسمان می تاباند، موج رادیویی در برخورد با هواپیما بازتابیده نشود و پراکند گردد.
فناوری دوم که گاه به عنوان مکمل طراحی هواپیما به کار می رود، استفاده از بدنه یا رنگ ویژه برای جذب امواج رادیویی است.
این نکته نیز شایان توجه است که ساخت هواپیمای ۱۰۰% رادارگریز با فناوری کنونی تقریبا ناممکن است؛ یعنی نمی توان مطمئن بود که یک هواپیمای رادارگریز هرگز و در هیچ شرایطی روز زمین دیده نمی شود، بلکه می توان امیدوار بود که موشک های رادارپایه (SARH) سردرگم شوند و نتوانند این جنگنده ها را ردگیری کنند.
البته فناوری رادارگریزی، فکری نبود که در سال ۲۰۰۵ به وجود آید. جنگنده F-۱۱۷ در سال ۱۹۸۱ نمونه ای پیشرفته از یک هواپیمای رادارگریز را به نمایش گذاشت. اما چون در آن زمان رایانه های شبیه ساز برای طراحی مانند امروز وجود نداشت، ظاهر هواپیما به گونه ای شد که از چابکی آن بشدت می کاست. همچنین F-۱۱۷ اصلا قابلیت های نبرد هوایی نداشت؛ بنابراین یا می بایست تنها در عملیات های عکاسی و شناسایی شرکت کند و یا اگر قرار بود برای عملیات بمباران به جایی اعزام شود، می بایست یک یا چند جنگنده رهگیر هم همراهش اعزام می شد تا در صورت شناسایی، از این غولِ بی دفاع پشتیبانی کنند!
در زیر، فهرست جنگنده های نسل پنجم که تولیدشده اند یا مراحل ساخت را سپری می کنند، آورده شده است:
۱ – جنگنده F-۲۲ (آمریکا - ۲۰۰۵)
تنها جنگنده نسل پنجم که در مرحله عملیاتی است. این جنگنده در سال ۲۰۰۵ وارد خدمت در نیروی هوایی آمریکا شد. گرانترین جنگنده جهان (هر فروند ۴۱۲ میلیون دلار) است و فروش آن به کشورهای دیگر ممنوع است.
۲ – جنگنده F-۳۵ (آمریکا – بزودی)
جنگنده ای که ساخت آن سالهاست به پایان رسیده و مراحل پرواز آزمایشی را سپری می کند. این هواپیما مدل ارزانتر و قابل فروش اف – ۲۲ است. انگلیس، هلند، نروژ، ایتالیا، ترکیه، رژیم صهیونیستی، کانادا، ژاپن، کره جنوبی و استرالیا پیشاپیش از تصمیم خود برای خرید این هواپیما خبر داده اند.
۳ – جنگنده سوخوی T-۵۰ (روسیه – ۲۰۱۷)
نخستین پرواز آزمایشی اش را در سال ۲۰۱۰ انجام داد و در واقع، پاسخ مسکو به جنگنده F-۲۲ است.
۴ – چجونگ J-۲۰ (چین – ۲۰۱۸)
نخستین پرواز آزمایشی اش را در سال ۲۰۱۱ انجام داد و پکن امیدوار است نمونه نهایی این جنگنده را تا سال ۲۰۱۸ یا ۲۰۱۹ وارد خدمت ارتش کند.
۵ – میتسوبیشی ATD-X (ژاپن – ۲۰۲۰)
پس از ساخت F-۲۲ ژاپن نخستین کشوری بود که تقاضای خرید این هواپیما را به شرکت لاکهید مارتین داد. اما کنگره آمریکا با تصویب قانونی فروش این جنگنده به کشورهای خارجی را ممنوع کرد تا از دستیابی کشورهای دیگر به فناوری های به کار رفته در آن جلوگیری کند. پس از آن بود که توکیو جنگنده نسل پنجم خود را طراحی کرد. این جنگنده کاملا ژاپنی است و حتی موتور آن هم ساخت کشور ژاپن است.
ساخت نخستین نمونه از میتسوبیشی ATD-X ملقب به ˈشین شینˈ در سال ۲۰۱۴ به پایان رسید و توکیو امیدوار است این جنگنده را تا سال ۲۰۲۰ عملیاتی کند. برخی معتقدند این جنگنده در نهایت با نام میتسوبیشی F-۳ عملیاتی خواهد شد.
۶ – جنگنده KAI-KF-X (کره جنوبی – ۲۰۲۰)
جنگنده ای است که سئول امیدوار است بین سال های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۵ عملیاتی کند. کره در ساخت این جنگنده از موتورهای ˈجنرال الکتریکˈ یا ˈپرات اند ویتنیˈ ساخت آمریکا استفاده خواهد کرد. کره ای ها همچنین از کمک شرکت های لاکهید و بویینگ (آمریکا)، شرکت ساب (سوئد)، صنایع هوافضای ترکیه و صنایع هوافضای اندونزی بهره مند خواهند شد.
۷ – جنگنده Sukhoi HAL FGFA (هندوستان – ۲۰۲۲)
نمونه هندیِ سوخوی T-۵۰ خواهد بود و شرکت روسی سوخوی در ساخت آن با هند همکاری خواهد کرد. نخستین نمونه از این جنگنده ساخته شده و دهلی امیدوار است آن را تا سال ۲۰۲۲ عملیاتی کند.
۸ – جنگنده TAI TFX (ترکیه – ۲۰۲۳)
ترکیه در ساخت این جنگنده از فناوری شرکت SAAB (سوئد) بهره مند خواهد شد. آنکارا همچنین برای موتور هواپیما با سه شرکت جنرال الکتریک (آمریکا)، پرات اند ویتنی (آمریکا) و رولز رویس (انگلیس) مکاتبه کرده است.
۹ – جنگنده HAL AMCA (هندوستان – ۲۰۲۵)
این جنگنده برخلاف FGFA، نمونه ای بومی و ساخت هند خواهد بود.
** پایان نسل پنجم؟
چینی ها از سال ها پیش، انواعی از رادارها را برای شناسایی جنگنده های رادارگریز طراحی کرده اند. در رادارهای «پادرادارگریز» شما باید بتوانید امواجی با طول موج بلند را به فاصله های دور بفرستید و بسرعت دریافت کنید. این دقیقا برعکس کارکرد رادارهای متعارف است که از امواجی با طول موج بسیار کوتاه استفاده می کنند.
سامانه YLC-۲۰ یکی از رادارهای چینی است که مدلی از آن، تا اندازه ای قابلیت پادرادارگریزی دارد یا دستکم پکن اینطور ادعا می کند. سال گذشته نیز چینی ها از رادار DWL۰۰۲ پرده برداری کردند. این رادارِ زمینی، از قابلیت های بیشتری برخوردار است و برد آن دستکم به ۴۰۰ کیلومتر می رسد. هر دو رادار یادشده، از فناوری پویش کنش پذیر (منفعل، passive) استفاده می کنند که در آن، منبع ارسال امواج از بخش دریافت و شناساییِ امواج جدا است.
کشورهای غربی از فناوری پویش کنشگر (فعال، active) استفاده می کنند که در آن، منبع ارسال و دریافت بازتاب امواج، یکی است. آمریکا و متحدانش معتقدند فناوری پویش کنشگر از پویش کنش پذیر دقیق تر عمل می کند. بنابراین، غرب در مورد موثر بودن رادارهای پادرادارگریز چینی، ابراز تردید کرده است.
اما روز جمعه این هفته، مجله معتبر ˈپاپیولار ساینسˈ با انتشار اطلاعاتی تازه درباره جدیدترین پهپاد چینی، شگفتی ساز شد. ظاهرا این پهپاد غول پیکر که ˈعقاب آسمانیˈ نام دارد، به ۷ رادار مجهز است که رادار آسمان نمای JY-۲۶ یکی از آنهاست.
JY-۲۶ از فناوری پویش الکترونیکی کنشگر (AESA) استفاده می کند و با ارسال امواجی با طول موج بلند، به ویژه برای تشخیص هواپیماهای رادارگریز دشمن به کار می رود. بنابراین، به نظر می رسد چینی ها اکنون به فناوری پادرادارگریز کنشگر (فعال) نیز دست یافته باشند.
اکنون پرسش اساسی این است که با توجه به دستیابی چین و طبعا شماری دیگر از کشورهای جهان به فناوری هایی که شناسایی و رهگیری جنگنده های رادارگریز را ممکن می کند، آیا عمر نسل پنجم جنگنده حتی پیش از تکامل به پایان نرسیده است؟
واقعیت این است که اگر عمر جنگنده های نسل پنجم به پایان رسیده بود، روسیه، ژاپن، هند، کره جنوبی و بسیاری دیگر از کشورهای قدرتمند، از جمله ایران، میلیاردها دلار برای طراحی و توسعه رادارگریزهای بومی خرج نمی کردند.
امروز فناوری های پادرادارگریز، ابزاری برای بازدارندگی در دست کشورهای صاحب صنعت است؛ بدین معنی که مثلا پکن با در دست داشتن سامانه های DWL۰۰۲ یا JY-۲۶، آمریکا را برحذر می دارد که برای ورود به حریم چین، زیاد روی اف-۲۲ ها یا اف – ۳۵ هایش حساب نکند. اما نه چین و نه هیچ کشور دیگری، فناوری های پادرادارگریزی خود را به کشورهای جهان نمی فروشند. بنابراین، جنگنده های رادارگریز نسل پنجم، همچنان ابزار قدرت در رویارویی با کشورهایی خواهند بود که صاحب صنعت و فناوری پیشرفته نیستند.
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
